10 handige Excel formules

Excel is een veel gebruikt programma voor alles van eenvoudige berekeningen tot complexe analyses. Een van de beste manieren om Excel onder de knie te krijgen, is door te leren werken met formules. Met een paar handige formules kun je snel berekeningen uitvoeren, gegevens analyseren en efficiënter werken.

In dit artikel leer je 10 onmisbare Excel formules voor beginners, met voorbeelden en eenvoudige uitleg. Of je nu begint met Excel of je kennis wilt opfrissen, deze formules vormen een goede basis om verder te bouwen aan je Excel vaardgiheden.

Wil je meer leren? Mijn uitgebreide Formules cursus biedt je alles wat je nodig hebt om Excel formules en functies volledig te beheersen.

1. SOM

Met de SOM-functie kun je snel de som berekenen van een reeks getallen in cellen. Dit is handig voor het optellen van bedragen, aantallen of andere numerieke waarden.

Schrijfwijze van de formule

=SOM(getal1;getal2;…)

Uitleg van argumenten

Het argument dat je invoert is een reeks cellen die je wilt optellen. Dit kan een bereik zijn, zoals A1:A10, of meerdere losse cellen, zoals A1, B2, en C3.

Eenvoudig praktijkvoorbeeld

Stel dat je een lijst hebt met de dagelijkse omzet van een week, in de cellen B2 tot en met B8. Om de totale omzet van de week te berekenen kun je de volgende formule gebruiken:

=SOM(B2:B8)

Na het invoeren van deze formule, toont Excel zoals je hierboven kunt zien, het totaal van alle waarden in de cellen B2 tot en met B8.

Als je een bedrag in een van deze cellen verandert, dan past Excel het resultaat automatisch aan. Het gebruik maken van deze functie kan je dus veel tijd schelen ten opzichte van handmatig optellen.

2. GEMIDDELDE

De GEMIDDELDE-functie berekent het gemiddelde van een reeks getallen. Deze functie komt van pas als je bijvoorbeeld het gemiddelde van verkoopaantallen of scores wilt berekenen.

Schrijfwijze van de formule

=GEMIDDELDE(getal1;getal2;…)

Uitleg van argumenten

Het argument zijn de cellen waarvan je het gemiddelde wilt berekenen, bijvoorbeeld A1:A10.

Eenvoudig praktijkvoorbeeld

Stel dat je van de dagelijkse omzet van een week uit het vorige voorbeeld wilt berekenen wat de gemiddelde omzet is. Dit kan met de formule:

=GEMIDDELDE(B2:B8)

Na het invoeren van deze formule, toont Excel het gemiddelde van alle bedragen in cel B2 tot en met B8

3. MIN en MAX

Met MIN en MAX kun je snel de kleinste en grootste waarde vinden in een reeks. Dit is handig om bijvoorbeeld de laagste en hoogste verkoopdag van een maand te bepalen.

Schrijfwijze van de formule

=MIN(getal1;getal2;…)

=MAX(getal1;getal2;…)

Uitleg van argumenten

Het argument zijn de cellen waarvan je de kleinste of grootste waarde wilt weten, bijvoorbeeld A1:A10.

Eenvoudig praktijkvoorbeeld

Als je de dagelijkse bezoekersaantallen van een week hebt weergegeven in A2:A8, kun je de laagste en hoogste aantallen berekenen met:

=MIN(A2:A8) (geeft de laagste waarde)
=MAX(A2:A8) (geeft de hoogste waarde)

Excel toont zo de laagste en hoogste bezoekersaantallen van die week.

4. AANTAL

De AANTAL-functie telt het aantal cellen met numerieke waarden in een reeks. Dit is handig om snel te zien hoeveel items in een lijst daadwerkelijk getallen zijn.

Schrijfwijze van de formule

=AANTAL(waarde1;waarde2;…)

Uitleg van argumenten

Het argument zijn reeks cellen waarin je wilt tellen, bijvoorbeeld A1:A10.

Eenvoudig praktijkvoorbeeld

Stel dat je een lijst met verschillende soorten data hebt in de cellen A2:A13, en je wilt weten hoeveel cellen een numerieke waarde bevatten:

Excel geeft nu het aantal cellen met getallen in de opgegeven reeks. In dit voorbeeld zijn dat er 7, namelijk: 4, 15-11-2024, 50, 0, 0,5, -50 en 5%

5. ALS

Met de ALS-functie kun je een logische test uitvoeren en een resultaat tonen op basis van de uitkomst. Dit is handig voor het categoriseren van gegevens, zoals het weergeven van “Geslaagd” of “Gezakt” op basis van een score.

Schrijfwijze van de formule

=ALS(voorwaarde; waarde_als_waar; waarde_als_onwaar)

Uitleg van argumenten:

• voorwaarde: De logische test die je wilt uitvoeren (bijvoorbeeld A1>10).
• waarde_als_waar: Wat Excel moet tonen als de voorwaarde waar is.
• waarde_als_onwaar: Wat Excel moet tonen als de voorwaarde onwaar is

Eenvoudig praktijkvoorbeeld

Stel dat in cel B2 de score van een student staat en je wilt dat Excel “Geslaagd” toont als de score 50 of hoger is en “Gezakt” als deze lager is dan 50. De formule wordt dan:

=ALS(B2>=50; "Geslaagd"; "Gezakt")

Je kunt nu direct zien of de student geslaagd of gezakt is.

Ben je enthousiast over wat je tot nu toe hebt geleerd?

Met mijn Formules cursus duik je dieper in de wereld van Excel-functies en leer je alle ins en outs.

Bekijk cursus

6. TEKST.SAMENVOEGEN

De TEKST.SAMENVOEGEN-functie combineert tekst uit meerdere cellen in één cel. Dit is bijvoorbeeld handig voor het samenvoegen van voor- en achternamen of adressen.

Schrijfwijze van de formule

=TEKST.SAMENVOEGEN(tekst1; tekst2; …)

Uitleg van argumenten:

Het argument zijn de tekst of cellen die je wilt combineren.

Eenvoudig praktijkvoorbeeld

Stel dat in A2 de voornaam en in B2 de achternaam staat. Je kunt beide combineren in één cel met de formule:

=TEKST.SAMENVOEGEN(A2;" ";B2)

Om te voorkomen dat de twee namen aan elkaar worden geschreven, is het belangrijk dat je een spatie als argument er tussen plaatst. Dit moet tussen dubbele aanhalingstekens geschreven worden.

In dit geval toont Excel als resultaat bijvoorbeeld Emma Meijer.

7. VERT.ZOEKEN

VERT.ZOEKEN zoekt een waarde in de eerste kolom van een tabel en retourneert een bijbehorende waarde. Dit is bijvoorbeled handig bij prijslijsten of klantengegevens.

Schrijfwijze van de formule

=VERT.ZOEKEN(zoekwaarde; tabelmatrix; kolom_index; [exacte_overeenkomst])

Uitleg van argumenten:

• zoekwaarde: De waarde die je zoekt.
• tabelmatrix: De tabel waarin je zoekt.
• kolom_index: Het kolomnummer in de tabelmatrix waaruit je de waarde wilt halen.
• exacte_overeenkomst: (optioneel) ONWAAR voor een exacte overeenkomst of WAAR voor een benadering.

Eenvoudig praktijkvoorbeeld

Stel dat je in B8 een productcode invoert en in de tabel A2:C6 de prijs wilt opzoeken in kolom 3. De formule waarmee dit kan is:

=VERT.ZOEKEN(I2; A2:C10; 3; ONWAAR)

In dit voorbeeld heb ik in cel B8 de productcode P03 ingevoerd en de formule geeft als antwoord de bijbehorende prijs: €599.

Dit komt omdat in de formule, bij het argument ‘Zoekwaarde’ is gekozen voor de celverwijzing B8. Als in deze cel een andere productcode wordt ingevoerd, zal de formule vervolgens de prijs tonen die hierbij hoort.

8. VANDAAG

De VANDAAG-functie geeft automatisch de huidige datum weer. Dit is handig voor facturen of verslagen die de actuele datum nodig hebben.

Schrijfwijze van de formule

=VANDAAG()

Uitleg van argumenten:

De functie heeft geen argumenten en geeft automatisch de huidige datum.

Eenvoudig praktijkvoorbeeld

Plaats de formule =VANDAAG() in een willekeurige cel.

Excel toont direct de datum van vandaag, die elke dag automatisch wordt bijgewerkt. Open je het Excel bestand dus op een andere dag, dan zal deze datum automatisch worden bijgewerkt naar de datum van die dag.

9. AFRONDEN

De AFRONDEN-functie rondt een getal af op een specifiek aantal decimalen. Dit is handig voor financiële gegevens zoals prijzen.

Schrijfwijze van de formule

=AFRONDEN(getal; aantal_decimalen)

Uitleg van argumenten

• getal: Het getal dat je wilt afronden.
• aantal_decimalen: Het aantal decimalen waarop je wilt afronden.

Eenvoudig praktijk voorbeeld

Stel dat in cel A2 het getal 12,567 staat en je wilt afronden op 2 decimalen. Dan kun je de volgende formule gebruiken:

=AFRONDEN(A2;2)

Excel geeft nu 12,57 als resultaat.

Zelf vind ik de functie AFRONDEN vooral handig in combinatie met andere functies, waarbij je dus met de functie AFRONDEN ervoor zorgt dat de andere functie een resultaat geeft met het gewenste aantal decimalen.

10. SOM.PRODUCT

De SOMPRODUCT-functie vermenigvuldigt overeenkomstige elementen in één of meerdere matrixen (reeksen van waarden) en telt de resultaten bij elkaar op. Dit is handig wanneer je bijvoorbeeld de totale waarde van verkochte producten wilt berekenen op basis van aantallen en prijzen.

Schrijfwijze van de formule

=SOMPRODUCT(matrix1; [matrix2]; [matrix3]; …)

Uitleg van argumenten

• matrix1: De eerste reeks getallen die je wilt vermenigvuldigen, zoals een kolom met prijzen.
• matrix2 (optioneel): De tweede reeks getallen, bijvoorbeeld een kolom met hoeveelheden.

Je kunt meer matrixen toevoegen om complexe berekeningen uit te voeren, zolang ze dezelfde afmetingen hebben.

Eenvoudig praktijkvoorbeeld

Stel dat je in kolom B (cellen B2:B6) de prijzen van vijf producten hebt staan, en in kolom C (cellen C2:C6) de hoeveelheden die van elk product zijn verkocht. Om de totale omzet te berekenen, gebruik je de volgende formule:

=SOMPRODUCT(B2:B6; C2:C6)

De SOMPRODUCT-functie vermenigvuldigt elk prijs met de bijbehorende hoeveelheid en telt de resultaten op, waardoor je de totale omzet van de verkochte producten krijgt.

Normaal gesproken zou je wellicht een extra kolom voegen (in kolom D), waarin je de prijs (kolom B) met het aantal verkochte items (kolom C) vermenigvuldigd en dit bij elkaar op tellen. Hoewel hier niets mis mee is, doet de functie SOMPRODCUCT dit al voor je, waardoor je tijd bespaard en je werkblad overzichtelijker blijft.

11. TEKST.SPLITSEN

Voor dit artikel wil ik tenslotte graag de functie TEKST.SPLITSEN toelichten, omdat deze erg handig is voor het opsplitsen van namen of data. Deze functie splitst een tekst in meerdere delen op basis van een scheidingsteken.

De reden dat dit als elfde, extra functie aan dit artikel heb toegevoegd, is omdat niet iedereen deze functie kan gebruiken. Op dit moment is deze functie namelijk alleen beschikbaar als je gebruikt maakt van Excel voor Microsoft 365, Excel voor Microsoft 365 voor Mac, en de Webversie van Excel.

Schrijfwijze van de formule

=TEKST.SPLITSEN(tekst; scheidingsteken)

Uitleg van argumenten

• tekst: De tekst die je wilt splitsen.
• scheidingsteken: Het teken waarop je wilt splitsen, zoals een spatie.

Eenvoudig praktijkvoorbeeld

Stel dat A2 de naam “Iris Bosma” bevat. Om voor- en achternaam te splitsen gebruik je de formule:

=TEKST.SPLITSEN(A2; " ")

Nu toont Excel “Iris” en “Bosma” in aparte cellen.

Je kunt met deze functie dus heel gemakkelijk en snel grote hoeveelheden data splitsen.

Wil je nog meer leren?

Excel biedt veel mogelijkheden om slimmer en sneller te werken, en de formules uit dit artikel zijn slechts het begin. Met mijn Formules cursus leer je stap voor stap hoe je Excel optimaal benut door gebruik te maken van krachtige formules en functies. In de cursus neem ik je mee door een uitgebreide selectie aan formules, van de basis tot meer geavanceerde mogelijkheden.

Klaar om je Excel-kennis naar een hoger niveau te tillen?

Bekijk cursus